طبق آخرین آماری که شورای نگهبان اعلام داشته، تعداد افرادی که صلاحیت رد شده ی آنها توسط این شورا مورد بازبینی قرار گرفته و تایید شده است، از مرز یک هزار نفر گذشته است.

هر چند این خبر که شورای نگهبان از این تعداد کثیر کاندیداها، اعاده حیثیت و حق آنها برای حضور در رقابت های انتخاباتی را احیا کرده است، خوشایند و امیدوار کننده است لکن از منظری دیگر، نشانگر آن است که سیستم بررسی صلاحیت کاندیداها در ایران تا چه اندازه فشل و ناکارآمد و حق کش است.

صلاحیت این هزار کاندیدای مجلس شورای اسلامی، البته توسط عوامل ناشناخته رد نشده بود، بلکه هیات های اجرایی و نظارت آنها را برای ورود به مجلس ناصالح تشخیص داده یا در بهترین وضعیت، صلاحیت شان را برای این امر احراز نکرده بودند.

حال با اقدام شورای نگهبان معلوم شده است ، هیات های اجرایی و نظارت دستکم درباره یکهزار نفر از کاندیداها، خطا کرده اند.

البته در هر سنجشی امکان اشتباه و خطا وجود دارد ولی وقتی ضریب خطا تا بدین حد بالا باشد، قطعا باید در مکانیزم سنجش، تجدید نظر جدی صورت گیرد.

به علاوه باید در صلاحیت افرادی که صلاحیت دیگران را به این سادگی و گستردگی زیر سوال برده اند نیز به طور جدی تردید کرد. به راستی آیا می توان باور داشت که همه این رد صلاحیت هاه و عدم احراز صلاحیت ها، صرفا از روی اشتباه و خطاهای غیرعمدی بوده و هیچ گونه عامل سیاسی، جناحی، قومی و قبیله ای و احیانا مسایل شخصی در میان نبوده است؟

اگر هیچ کدام از این عوامل در تصمیم هیات های اجرایی و نظارت موثر نبوده است، باید به حال سیستمی که حتی بدون اغراض خاص نیز اینگونه ره به خطاکاری می پیماید و با آبروی افراد این چنین به آسودگی بازی می کند، تاسف ها خورد.
البته وقتی پروسه احراز صلاحیت ها از قواعد عقلمداری پیروی نکند، نتیجه ای بهتر از این نیز نمی توان انتظار داشت.

به عنوان مثال، هدف از تشکیل هیات های اجرایی این بوده است که بررسی اولیه صلاحیت ها توسط نمایندگان مردم صورت گیرد و بر همین مبنا، طبق قانون انتخابات، معتمدین هر شهر هیات های اجرایی را تشکیل می دهند ولی وقتی به سازوکار تعیین معتمدین شهر می رسیم، در می یابیم که آنچه در این حوزه روی می دهد، یک سازوکار کاملا دولتی است به گونه ای که طبق آنچه در قانون انتخابات آمده، معتمدین شهر را فرماندار بر می گزیند که خود فرماندار هم نماینده و منصوب دولت است.

در واقع، نطفه تشکیل مجلس به عنوان خانه ملت با اراده دولت شکل می گیرد و این، همان نقطه آغازین انحرافی است که در نهایت به وضعیتی مشابه آنچه امروز شاهدش هستیم می انجامد.

به هر حال، این دوره که گذشت و شورای نگهبان با عملکرد مناسب خود در دقیقه 90 توانست "بخشی از خطاها"ی هیات های اجرایی و نظارت را جبران کند ولی آیا می توان تا همیشه چنین اشتباهی فاحش را ولو به سهو(!) شاهد بود؟